Bestuur

De samenleving, uw gemeenteraad, de VNG, het Rijk, ons college en onze organisatie…allemaal zijn we ons ervan bewust dat het borgen van goede participatie van groot belang is. Door de kennis en kunde van de samenleving in te zetten kunnen we onze plannen én de leefwereld van onze inwoners echt beter maken. Hoewel we al veel aan participatie doen, hebben we de ambitie om dit naar een hoger niveau te tillen. Maar wat verstaan we onder "een hoger niveau"? En wat is daar dan voor nodig? 

We willen met uw raad, het college en de ambtelijke organisatie in gesprek om:

• Samen te komen tot een visie met uitgangspunten waarin we ingaan op: 
  • Wat willen we bereiken met participatie? Wat willen we betekenen voor inwonersinitiatieven? En wat is het doel van participatie van inwoners bij onze plannen?
  • Wie heeft welke rol in participatieprocessen en hoe geef je invulling aan de participerende, bestuurlijke en volksvertegenwoordigende/kaderstellende/controlerende rol? 
  • Richtlijnen die houvast bieden om te bepalen wat voor soort participatie (denk hierbij bijvoorbeeld aan de trede op de participatieladder) past in verschillende situaties/beleidsvelden? 
• Te bepalen wat er nodig is om die visie te verwezenlijken. Daarbij kijken we ook naar de benodigde online en offline participatiemiddelen.

De visie die we opstellen, vormt ook de basis voor de nieuwe participatieverordening die we nodig hebben als de Wet versterking participatie op decentraal niveau in werking treedt (nog niet bekend wanneer). 

Om de visie (en het uitvoeringsprogramma) op te stellen en het gezamenlijke proces te organiseren, hebben we extra capaciteit en deskundige ondersteuning nodig. Hiervoor vragen we uw raad een werkbudget van 60.000 euro.

We treden initiatieven van (groepen) inwoners zo veel mogelijk open tegemoet. De meeste initiatieven zijn gericht op het ruimtelijk domein. Bij grotere initiatieven liepen we tegen de krapte in de organisatie en werkdruk aan. Nu we hopen hier een aanzienlijke verbetering in aan te brengen, verwachten we ook dat we inwonersinitiatieven beter van dienst kunnen zijn. Initiatieven met een beperkte budgetaanvraag handelen we snel af. Dit betekent een minimale bureaucratische belasting voor de aanvrager en de organisatie.

In 2023 willen we per wijk met inwoners in gesprek over de uitkomsten van de burgerpeiling waarstaatjegemeente.nl (2021/2022). Daarmee halen we bij inwoners op wat zij belangrijk vinden als het gaat om wonen in onze gemeente, voorzieningen, dienstverlening en de relatie met het gemeentebestuur. Voor het organiseren van deze extra gespreksavonden vragen we uw raad een budget van 60.000 euro beschikbaar te stellen. In 2024 staat de volgende burgerpeiling gepland.

Bij alles wat we doen, staan onze inwoners en ondernemers centraal. We proberen daarbij zoveel mogelijk aan te sluiten bij hun leefwereld en niet bij onze systeemwereld. Ook in 2023 is heldere, transparante en betrouwbare communicatie een belangrijk uitgangspunt.

We leggen daarbij de focus op:

• Projectcommunicatie bij ingrijpende ontwikkelen zoals de energietransitie, de ontwikkelingen in Soesterberg, de visie sociaal domein en het Dalweggebied. We zetten hierbij veelal een combinatie in van online en offline communicatiemiddelen. 
• Begrijpelijke, heldere en bondige e-mails, brieven en andere teksten op B1-niveau.
• Medewerkers worden hierbij ondersteund door het programma Klinkende Taal en de communicatieadviseurs. Iedere nieuwe medewerker krijgt een schrijftraining.
• De actuele informatiebehoefte in de samenleving. Trends die we kunnen herleiden uit websitebezoek, telefonisch contact en sociale media vormt belangrijke input voor onze informatieverschaffing en communicatie.

Ook Soest omarmt de global goals. Daarom maken wij nog in 2022 een plan van aanpak waarin staat hoe wij als gemeente deze wereldwijde duurzame ontwikkelingsdoelen zullen inbedden in ons beleid, uitvoering en bestuur. Deze doelen spelen ook op lokaal niveau en we zorgen voor een goede verbinding met en invulling vanuit de behoeften van onze lokale samenleving. Een en ander zal naar verwachting in een werkbudget vergen van 50.000 euro.

Om de inzetbaarheid van raadsgriffier, plaatsvervangend griffier/raadsadviseur en de strategisch communicatieadviseur voor uw raad te versterken, is het noodzakelijk de griffie uit te breiden met een ondersteunende medewerker. Hiervoor is in de begroting een budget geraamd van 50.000 euro.

Daarnaast is het gewenst om de rechtspositie van raadsleden te verbeteren door een verzekering af te sluiten voor arbeidsongeschiktheid, ouderdom en overlijden. Hiermee maken we gebruik van artikel 5 van het rechtspositiebesluit decentrale politieke ambtsdragers. Hiermee is een budget gemoeid van 41.000 euro.

Ten slotte voorzien we kosten voor de invulling van het adviesrecht voor de gemeenteraad in het kader van de Omgevingswet. De omvang van deze kosten kunnen we nu echter nog niet voorzien: veel is nog onbekend en we hebben geen ervaring met het aantal aanvragen dat de gemeente jaarlijks zal ontvangen, waar het adviesrecht van de raad op van toepassing is. Ook is niet duidelijk of de Omgevingswet per 1 januari 2023 in werking treedt. Om die reden vermelden we deze post als p.m. 

In paragraaf C Bedrijfsvoering zetten we in hoofdlijnen uiteen hoe onze gemeentelijke organisatie, meer in het bijzonder de bedrijfsvoering, is ingericht. In dit deelprogramma beperken we ons tot enkele hoofdlijnen. 

In de bestuurlijk inleiding zijn we uitvoerig ingegaan op de voorstellen die ons college doet voor het op orde brengen van de ambtelijke organisatie. 

Bij de behandeling van de jaarstukken 2021 spraken enkele leden van uw raad de wens uit om de jaarstukken ‘smarter’ te maken. Wij onderschrijven deze oproep, met de kanttekening dat we bij de begroting zullen moeten beginnen. Ook zouden we een verbinding willen leggen met de aanpak van de global goals. Graag pakken we deze uitdaging gezamenlijk met uw raad op.

Op 1 mei 2022 is de Wet open overheid (Woo), een initiatiefwet uit 2012, in werking getreden. De wet heeft tot doel één transparante overheid en verantwoording van de overheden te bevorderen. Dit gebeurt door overheden te verplichten zo veel mogelijk informatie in een vroegtijdig stadium actief openbaar te maken. De wet moet ervoor zorgen dat overheidsinformatie beter vindbaar, uitwisselbaar en eenvoudig te ontsluiten is. De Woo vervangt de Wet openbaarheid van bestuur (Wob). 

De Woo bevat de volgende drie kernpunten: 

1. Actieve openbaarmaking van documenten in 11 informatiecategorieën; dit is een uitbreiding ten opzichte van de Wob
2. Verplichte aanstelling van een Woo-contactpersoon om vragen van burgers te beantwoorden over de beschikbaarheid van overheidsinformatie.
3. Informatiehuishouding op orde hebben en houden om documenten openbaar te kunnen maken.

De invoering van de Woo heeft een grote impact op de informatiehuishouding en op de werkzaamheden van gemeenten. In 2022 zijn de (basis)randvoorwaarden ingevoerd voor de implementatie van de WOO in Soest. Er is een contactpersoon WOO benoemd, informatie is beschikbaar en de ambtenaren zijn actief voorgelicht door het team juridische zaken. In de komende jaren ligt het zwaartepunt op het optimaliseren van de informatiehuishouding: digitale aansluiting op het landelijk platform PLOOI (waarop actief gepubliceerd gaat worden), integratie van deze actieve openbaarmakingen in de besluitvormende werkprocessen, het duurzaam toegankelijk maken van digitale documenten, de ontwikkeling van formats voor het eenvoudig anonimiseren van documenten en het aanschaffen van anonimiseringssoftware.

De Toeslagenaffaire laat zien dat rechtvaardige dienstverlening en goede rechtsbescherming geen vanzelfsprekendheden zijn. Alle overheidsdiensten, zeker ook de gemeenten, voelen de urgentie om de dienstverlening aan mensen in kwetsbare posities te verbeteren en het geschade vertrouwen in de overheid te herstellen.

Naar aanleiding van de Parlementaire Ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag (POK) heeft het kabinet voorstellen gedaan en middelen beschikbaar gesteld om de dienstverlening vanuit de overheid fundamenteel te verbeteren. Voor Soest is, door een toevoeging aan het Gemeentefonds, tot en met 2027 een jaarlijks bedrag van ongeveer 200.000 euro beschikbaar.

Wij stellen voor om deze middelen aan te wenden voor:

• 100.00 euro voor het sociaal domein, met in eerste instantie de volgende bestedingsdoelen 
  • GOOS (Geld op Orde Soest)
  • extra inzet op begeleiding van de ontwikkelingen in de Jeugdwet
• 100.000 euro als gedeeltelijke dekking van de voorstellen taskforce ambtelijke organisatie. Argument hiervoor is dat we voorstellen doen die de dienstverlening kwalitatief op een hoger plan gaan brengen, mede in het belang van de primaire doelgroep. Hierbij kan worden gedacht aan formatie voor de frontoffice en de organisatieontwikkeling. Overigens leggen we hier ook een verbinding met de aanbevelingen uit het recent uitgebrachte rapport van de rekenkamercommissie over de toegankelijkheid van de digitale dienstverlening.

In de paragraaf Verbonden partijen treft u de gemeentelijke visie aan op de verbonden partijen (governance) en een overzicht van onze verbonden partijen, met per partij informatie over rechtsvorm, bestuurlijk belang en een aantal financiële gegevens. De beleidsmatige ontwikkelingen rond onze verbonden partijen treft u aan bij de desbetreffende deelprogramma’s. 

Binnen Nederland wordt steeds meer ingezet op regionale of bovenregionale samenwerking. En steeds vaker worden vraagstukken regionaal opgepakt, omdat de opgaven bovenlokaal zijn en/of om meer volume vragen (denk aan Ontwikkelbeeld en Woondeal). Stimulerings- en subsidietrajecten, nationaal en internationaal, vinden vaak alleen gehoor op tenminste regionale schaal. Om hier op een effectieve manier op in te kunnen spelen en om de kansen voor de regio optimaal te benutten, is een herijking van de visie, positionering en organisatie van de samenwerking binnen de Regio Amersfoort noodzakelijk. Hiervoor worden de komende maanden nadere voorstellen uitgewerkt. Onderdeel van de voorstellen betreft een formatieversterking van het Bureau Regio Amersfoort. (Eerder gaven we al aan dat ook onze eigen organisatie versterking behoeft om de regionale kansen te benutten; zie hiervoor onder meer de recente junibrief).

Vooruitlopend op de nadere uitwerking heeft het BORA, het bestuurlijk overleg van de gezamenlijke burgemeesters van de regio Amersfoort, aan de deelnemende gemeenten gevraagd in hun begroting 2023 rekening te houden met een stelpost formatie-uitbreiding. Wij geven hieraan gehoor, maar volstaan voorshands met een p.m.-raming. Wij komen hierop terug nadat de voorstellen zijn geconcretiseerd.

Op 1 juli 2022 is de wijziging van de Wet gemeenschappelijke regelingen (Wgr) in werking getreden. De belangrijkste doelstelling is om de democratische legitimiteit van gemeenschappelijke regelingen te vergroten en de positie van de gemeenteraden in hun controlerende en sturende rol richting gemeenschappelijke regelingen te versterken. Enkele belangrijke wijzigingen zijn:

• Gemeenschappelijke regelingen worden verplicht vast te leggen over welke onderwerpen een zienswijze moet worden gevraagd. Voorbeelden: besluiten met een aanzienlijk financieel belang en voorstellen met verstrekkende beleidsmatige keuzes.
• Het recht voor gemeenteraden om bij een gemeenschappelijke regeling in de vorm van een openbaar lichaam een gemeenschappelijke commissie in te laten stellen, bestaande uit raadsleden.
• De verplichting om in de gemeenschappelijke regeling vast te leggen of, en zo ja op welke wijze, burgers de mogelijkheid krijgen tot inspraak over bepaalde onderwerpen die bij de gemeenschappelijke regeling zijn belegd.